Մայիսի 28-ը բացառիկ կարևորություն ունեցող օր է հայության էթնիկ ինքնության տեսանկյունից։ Այն հայի վերականգնված արժանապատվության և ինքնության խարիսխն է՝ հենված պատմական հիշողության, կամքի և գոյատևման վճռականության վրա։ Այդ օրը ցույց տվեց, որ անգամ ցեղասպանություն վերապրած մի ժողովուրդ, կարող է հավաքել ուժերը և վերագտնել իր պետականությունը։ Դա ոչ միայն անկախության, այլև ազգային արժանապատվության վերակերտման ակտ էր։
Ասեմ՝ Մայիսի 28-ը միայն հիշողության օր չէ, այն նաև նպատակ է՝ ապագայի համար։ Որքան էլ դժվար լինի ընդունել, մենք կարիք ունենք ապագայի նոր Մայիսի 28-երի ոչ թե օրացուցային կրկնության, այլ գաղափարական վերածննդի՝ մեր պատմական ինքնության, պետականության և ինքնիշխանության նոր վերարտահայտման։ Մենք ապրում ենք մի ժամանակաշրջանում, երբ ինքնիշխանության հիմնարար հասկացությունները կրկին վտանգված են, և հենց այս պահին է, որ Մայիսի 28-ի պատգամը վերածվում է չկորսված ճանապարհի՝ դեպի վերականգնում, դեպի հավաքական ինքնության վերագտնում, դեպի ազգային կազմակերպվածություն։
Անկասկած է՝ նիկոլներին և նիկոլանմաններին պատմությունը կդնի մոռացության անդունդում, իսկ Մայիսի 28-ը կմնա հավերժ՝ ոչ միայն որպես անցյալ, այլ որպես ուղենիշ, որպես հիշեցում, թե ինչպես է հնարավոր նորից սկսել, և ինչպես է պետք ամուր պահել պետականության սյուները։ Եվ եթե հավաքական գիտակցությունը վերականգնվի, նոր Մայիսի 28-եր՝ տարբեր ձևերով, բայց նույն ոգով, դեռ կարող են գալ։
Արմեն Հովասափյան